Czym jest planowanie produkcji?
Planowanie produkcji to proces organizowania i koordynowania działań związanych z wytwarzaniem produktów.
Planowanie produkcji z jednej strony obejmuje długoterminowe decyzje, takie jak inwestycje w nowe technologie i zwiększanie zdolności produkcyjnych, a z drugiej strony koncentruje się na bieżących zadaniach, takich jak organizowanie pracy, maszyn i surowców, by zrealizować zamówienia na czas. Dzięki planowaniu firma może lepiej zarządzać swoimi zasobami i unikać przestojów lub nadmiarowej produkcji.
Plany produkcji są tworzone na różnych poziomach:
- plany strategiczne (długoterminowe), skupiają się na ogólnych celach strategicznych, takich jak inwestycje.
- plany taktyczne (średniookresowe, roczne), są bardziej szczegółowe i skupiają się na alokacji zasobów.
- plany operacyjne (krótkoterminowe), są skoncentrowane na bieżącej operacyjnej realizacji zadań produkcyjnych
Wszystkie te działanie razem, składają się na Zintegrowane Planowanie Produkcji.
Co obejmuje strategiczne planowanie produkcji?
Strategiczny, długoterminowy plan produkcji powstaje na poziomie właścicielskim i zarządu. Wynika z wizji rozwoju firmy i długoterminowych planów sprzedaży. Obejmuje okres 5 lat a nawet więcej. W efekcie, określany jest poziom inwestycji w nowe maszyny, powiększenie zakładów produkcyjnych, wprowadzenie nowych linii oraz definiowane przyszłe zdolności produkcyjne i technologie. W ten sposób, obejmuje bilansowanie mocy produkcyjnych dla realizacji zakładanej wielkości produkcji z podziałem na kategorie i grupy wyrobów. Poszukiwani są również dostawcy materiałów i półproduktów, z którymi podpisywane są umowy ramowe.
Taktyczne plany produkcji – Integracja i Zbilansowanie Zasobów
Taktyczne plany produkcji dotyczą średniookresowych działań, które mają na celu realizację celów strategicznych. Obejmują bilansowanie i planowanie zasobów, takich jak pracownicy, materiały, maszyny, oraz ustalanie celów produkcyjnych i budżetów.
Roczny plan produkcji
Powstaje na etapie zarządu i kierwonictwa sprzedaży, rozwoju i produkcji. Jest to proces, który pomaga zintegrować plany sprzedaży, marketingu i rozwoju produktu w jednolity plan działania. Obejmuje okres jednego roku z podziałem na kwartały lub miesiące. W efekcie pomaga w zrównoważeniu popytu i podaży oraz w zarządzaniu poziomami zapasów, przepustowością produkcyjną i planami finansowymi. Akceptacja planu odbywa się na poziomie zarządu. Obejmuje:
Główny Plan Produkcji – Co to jest i co obejmuje?
Główny Plan Produkcji (Master Production Schedule, MPS) powstaje na poziomie kierwonictwa produkcji i planisty. Jest zazwyczaj klasyfikowany jako plan taktyczny. Nazywany jest często masterplanem. Jest krótko / średnio terminowym planem produkcji i zazwyczaj obejmuje okres 2-4 miesięcy. W wyniku obliczeń precyzuje co, w jakich ilościach i w jakich okresach ma być wyprodukowane. Interwały czasowe masterplanu najczęściej obejmują okres jednego tygodnia. Powstaje w rezultacie zbilansowania zamówień od klienta, planów sprzedaży i zamówień otwartych oraz stanów magazynu. Uwzględnienie rzeczywistych zamówień, które firma otrzymała od klientów, jest kluczowe. Przewidywane zamówienia są oparte na planach sprzedaży i istniejących zamówieniach otwartych, które jeszcze nie zostały potwierdzone ani wywołane. Aktualny poziom zapasów produktów gotowych i surowców również ma wpływ na harmonogram produkcji.
Następnie, na jego podstawie jest obliczany plan zakupów materiałów. Poza tym następuje bilansowanie zdolności produkcyjnych.
Plan Zakupu Materiałów (Material Requirements Plan)
Plan Zakupu Materiałów opiera się na kilku elementach. Po pierwsze, wykorzystuje się masterplan (MPS) jako podstawę planowania. Następnie, rozwinięcie BOM (Bill of Materials) dostarcza listę wszystkich surowców, komponentów i podzespołów niezbędnych do produkcji planowanych wyrobów. Uwzględnia się także aktualne stany materiałów, dostaw w drodze, półproduktów oraz półproduktów w toku produkcji.
Na tej podstawie tworzy się plan zamówień materiałów. Jest to arkusz określający, które materiały są potrzebne i kiedy muszą być zamówione oraz dostarczone, aby produkcja mogła przebiegać płynnie, bez przerw. Celem MRP jest zapewnienie, że wszystkie niezbędne materiały są dostępne w odpowiednich ilościach i w odpowiednim czasie, co pozwala na płynne i efektywne realizowanie planów produkcyjnych.
Bilansowanie zasobów produkcyjnych (Capacity Requirements Planning CRP)
Capacity Requirements Planning (CRP) służy do określenia i zrównoważenia zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwa z zapotrzebowaniem wynikającym z planów produkcyjnych. CRP pomaga zidentyfikować, czy dostępne zasoby produkcyjne (maszyny, pracownicy) są wystarczające do realizacji planowanych zamówień. Obliczenia w CRP opierają się na analizie dostępnych godzin pracy maszyn i personelu oraz porównaniu ich z zapotrzebowaniem na te zasoby wynikającym z masterplanu. Dzięki temu przedsiębiorstwo może uniknąć przeciążeń i niedoborów w zdolnościach produkcyjnych, co pozwala na bardziej efektywne zarządzanie produkcją i zasobami.
Co to jest i co obejmuje operacyjne planowanie produkcji?
Krótkoterminowe, operacyjne planowanie produkcji jest planem najniższego poziomu, ponieważ jest tworzony przez planistę na poziomie kierownika produkcji lub wydziału. Obejmuje bieżące zarządzanie zasobami i operacjami, co pozwala na szybkie reagowanie na zmieniające się warunki i potrzeby produkcyjne. Dzięki temu firmy mogą utrzymać ciągłość produkcji, minimalizować przestoje i maksymalizować wydajność.
W ramach operacynego planowania tworzony jest szczegółowy harmonogram produkcji, który precyzuje konkretne działania do wykonania w krótkim okresie. W wyniku tego planowania następuje rozłożenie operacji produkcyjnych ze wskazaniem:
- Planowanej ilości do wykonania: Planowana ilość wyrobów wynika z wystawionych zleceń produkcyjnych.
- Stanowiska produkcyjnego i pracowników: Przypisanie konkretnych zadań do określonych stanowisk produkcyjnych i pracowników, co zapewnia efektywne wykorzystanie zasobów ludzkich i sprzętowych.
- Terminu rozpoczęcia i zakończenia: Wyznaczenie dokładnych dat i godzin rozpoczęcia oraz zakończenia poszczególnych operacji produkcyjnych, co pozwala na precyzyjne monitorowanie postępu prac.
- Materiałów i narzędzi: Określenie, jakie materiały i narzędzia będą potrzebne do wykonania zadań, aby zapewnić ich dostępność na każdym etapie produkcji.
Narzędzia informatyczne w planowaniu produkcji
Planowanie produkcji wymaga zastosowania różnorodnych narzędzi informatycznych, które pomagają w zarządzaniu zasobami, harmonogramowaniu działań oraz prognozowaniu potrzeb w różnych horyzontach czasowych.
Długoterminowe planowanie produkcji
Systemy analizy danych (Data Analytics Systems) umożliwiają analizę historycznych danych sprzedaży, trendów rynkowych oraz czynników zewnętrznych, co pozwala na dokładniejsze prognozy popytu. Algorytmy sztucznej inteligencji (AI) wykorzystują zaawansowane algorytmy do przewidywania przyszłego zapotrzebowania na produkty na podstawie analizy dużych zbiorów danych. Wizje rozwoju zarządu wspierane są przez narzędzia do planowania strategicznego (Strategic Planning Tools), które pomagają zarządowi w opracowywaniu długoterminowych strategii rozwoju. Te narzędzia uwzględniają cele biznesowe, analizy SWOT oraz prognozy rynkowe, co pozwala na lepsze przygotowanie firmy do przyszłych wyzwań i możliwości.
Średnioterminowe planowanie produkcji
ERP / MRP II (Manufacturing Resource Planning): MRP to część systemów ERP, które obejmuje planowanie wszystkich zasobów produkcyjnych, w tym ludzi, maszyn i materiałów. Umożliwiają zarządzanie całą działalnością produkcyjną, w tym planowaniem produkcji, kontrolą zapasów, zarządzaniem zamówieniami oraz finansami. Wspierają proces monitorowania realizacji produkcji poprzez analizy i raporty w czasie rzeczywistym. Pozwalają na śledzenie kluczowych wskaźników wydajności (KPI), takich jak wskaźnik realizacji produkcji, poziom zapasów czy efektywność wykorzystania maszyn. Dzięki temu menedżerowie mogą podejmować bardziej świadome decyzje i szybciej reagować na odchylenia.
Krótkoterminowe planowanie produkcji
Narzędzia APS (Advanced Planning and Scheduling): APS to zintegrowane podejście do planowania i harmonogramowania, ponieważ wykorzystuje zaawansowane algorytmy do optymalizacji produkcji i logistyki. W rezultacie uwzględnia skomplikowane zależności jak dostępność i zajętość zasobów w czasie, priorytety i terminy. APS skupia się na bardzo szczegółowym planowaniu i zarządzaniu zasobami, aby maksymalizować efektywność operacji i minimalizować czas przestoju. APS reaguje na odchylenia od planu, automatycznie dostosowując harmonogramy w czasie rzeczywistym w odpowiedzi na nieprzewidziane zdarzenia, takie jak opóźnienia w dostawach, awarie maszyn czy zmiany w zapotrzebowaniu. To dynamiczne podejście pozwala na minimalizację zakłóceń i utrzymanie ciągłości produkcji.
Dlaczego planowanie produkcji na różnych poziomach podnosi efektywność dla firm produkcyjnych?
„Nieplanowanie, to planowanie niepowodzenia” – Benjamin Franklin
Całościowe, holistyczne podejście do planowania produkcji na różnych poziomach organizacji i w różnych horyzontach czasowych jest ważne dla firm produkcyjnych ponieważ:.
Po pierwsze, planowanie na poziomie strategicznym wspiera realizację wizji właścicieli i zarządu dotyczącej rozwoju firmy oraz pomaga firmie w dostosowaniu się do długoterminowych trendów. Umożliwia podejmowanie decyzji o inwestycjach w technologie, moce produkcyjne i nowe produkty.
Po drugie, planowanie taktyczne zapewnia skuteczne zarządzanie zasobami, takimi jak ludzie, maszyny i materiały, co pozwala osiągnąć optymalną wydajność i zbalansować popyt z podażą.
Po trzecie, operacyjne planowanie umożliwia bieżące zarządzanie produkcją, minimalizując przestoje i reagując na codzienne wyzwania, takie jak awarie lub braki surowców.
Planowanie produkcji w systemie Vendo
Program Vendo umożliwia planowanie produkcji na poziomie taktycznym i operacyjnym, jednocześnie dostarczając danych na poziomie strategicznym. W systemie ERP Vendo zaimplementowano pętlę MRP, która na podstawie planów sprzedaży, zamówień od klientów oraz braków magazynowych oblicza Główny Plan Produkcji dla wyrobów i półproduktów. Na jego podstawie tworzone są zapotrzebowania na materiały, a także przeprowadzane bilansowanie obciążenia zasobów produkcyjnych. Vendo.APS natomiast generuje szczegółowy harmonogram produkcji, rozplanowując operacje na stanowiska pracy oraz optymalizując wykorzystanie zasobów, co pozwala na efektywną organizację procesów produkcyjnych.