Planowanie produkcji
Planowanie produkcji to proces organizowania i koordynowania działań związanych z wytwarzaniem produktów.
Obejmuje ustalanie, co, kiedy i w jakiej ilości ma być wyprodukowane, aby spełnić zapotrzebowanie klientów, przy jednoczesnym efektywnym wykorzystaniu zasobów, takich jak surowce, pracownicy i maszyny.
Plan produkcji uwzględnia również planowanie zakupów materiałowych, co pozwala na utrzymanie odpowiednich zapasów surowców niezbędnych do ciągłej produkcji. Kolejnym aspektem jest planowanie zatrudnienia, które gwarantuje, że firma ma odpowiednią liczbę pracowników o wymaganych kwalifikacjach w każdym momencie.
Zarówno plany sprzedaży jak i plany produkcji mają różne horyzonty czasowe:
- długoterminowe, skupiają się na ogólnych celach strategicznych, takich jak inwestycje.
- średniookresowe, są bardziej szczegółowe i skupiają się na alokacji zasobów.
- plany krótkoterminowe, są skoncentrowane na bieżącej operacyjnej realizacji zadań produkcyjnych
„Nieplanowanie, to planowanie niepowodzenia” – Benjamin Franklin
Długoterminowe planowanie produkcji
Długoterminowy plan produkcji wynika z długoterminowych planów sprzedaży i rozwoju firmy. Obejmuje okres 5 lat a nawet więcej. Powstaje na poziomie właścicielskim i zarządu. Krótko mówiąc, jest to element planu strategicznego firmy. W efekcie, określany jest poziom inwestycji w nowe maszyny, powiększenie zakładów produkcyjnych, wprowadzenie nowych linii oraz definiowane przyszłe zdolności produkcyjne i technologie. W ten sposób, obejmuje bilansowanie mocy produkcyjnych dla realizacji zakładanej wielkości produkcji z podziałem na kategorie i grupy wyrobów. Poszukiwani są również dostawcy materiałów i półproduktów, z którymi podpisywane są umowy ramowe.
Roczne plany produkcji
Jest to proces, który pomaga zintegrować plany sprzedaży, marketingu i rozwoju produktu w jednolity plan działania. Dotyczy jednego roku z podziałem na kwartały lub miesiące. W efekcie pomaga w zrównoważeniu popytu i podaży oraz w zarządzaniu poziomami zapasów, przepustowością produkcyjną i planami finansowymi. Akceptacja planu odbywa się na poziomie zarządu. Obejmuje:
Główny Plan Produkcji – Master Production Schedule (MPS)
Główny plan produkcji jest to krótko / średnio terminowym planowaniem produkcji. Jest planem na poziomie produktu i zazwyczaj obejmuje okres 2-4 miesięcy. Nazwany jest często masterplanem. W wyniku obliczeń precyzuje co, w jakich ilościach i w jakich okresach jest produkowane. Interwały czasowe masterplanu najczęściej obejmują okres jednego tygodnia. Powstaje w rezultacie zbilansowania zamówień od klienta, planów sprzedaży i zamówień otwartych oraz stanów magazynu. Uwzględnienie rzeczywistych zamówień, które firma otrzymała od klientów, jest kluczowe. Przewidywane zamówienia są oparte na planach sprzedaży i istniejących zamówieniach otwartych, które jeszcze nie zostały potwierdzone ani wywołane. Aktualny poziom zapasów produktów gotowych i surowców również ma wpływ na harmonogram produkcji.
Następnie, na jego podstawie jest obliczany plan zakupów materiałów. Poza tym następuje bilansowanie zdolności produkcyjnych.
Plan Zakupu Materiałów (Material Requirements Plan)
Plan Zakupu Materiałów opiera się na kilku elementach. Po pierwsze, wykorzystuje się masterplan (MPS) jako podstawę planowania. Następnie, rozwinięcie BOM (Bill of Materials) dostarcza listę wszystkich surowców, komponentów i podzespołów niezbędnych do produkcji planowanych wyrobów. Uwzględnia się także aktualne stany materiałów, dostaw w drodze, półproduktów oraz półproduktów w toku produkcji.
Na tej podstawie tworzy się plan zamówień materiałów. Jest to arkusz określający, które materiały są potrzebne i kiedy muszą być zamówione oraz dostarczone, aby produkcja mogła przebiegać płynnie, bez przerw. Celem MRP jest zapewnienie, że wszystkie niezbędne materiały są dostępne w odpowiednich ilościach i w odpowiednim czasie, co pozwala na płynne i efektywne realizowanie planów produkcyjnych.
Bilansowanie zasobów produkcyjnych (Capacity Requirements Planning CRP)
Capacity Requirements Planning (CRP) służy do określenia i zrównoważenia zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwa z zapotrzebowaniem wynikającym z planów produkcyjnych. CRP pomaga zidentyfikować, czy dostępne zasoby produkcyjne (maszyny, pracownicy) są wystarczające do realizacji planowanych zamówień. Obliczenia w CRP opierają się na analizie dostępnych godzin pracy maszyn i personelu oraz porównaniu ich z zapotrzebowaniem na te zasoby wynikającym z masterplanu. Dzięki temu przedsiębiorstwo może uniknąć przeciążeń i niedoborów w zdolnościach produkcyjnych, co pozwala na bardziej efektywne zarządzanie produkcją i zasobami.
Krótkoterminowe, operacyjne harmonogramowanie produkcji
Krótkoterminowe, operacyjne planowanie produkcji tworzy szczegółowy harmonogram produkcji, który precyzuje konkretne działania do wykonania w krótkim okresie. W wyniku tego planowania następuje rozłożenie operacji produkcyjnych ze wskazaniem:
- Planowanej ilości do wykonania: Planowana ilość wyrobów wynika z wystawionych zleceń produkcyjnych.
- Stanowiska produkcyjnego i pracowników: Przypisanie konkretnych zadań do określonych stanowisk produkcyjnych i pracowników, co zapewnia efektywne wykorzystanie zasobów ludzkich i sprzętowych.
- Terminu rozpoczęcia i zakończenia: Wyznaczenie dokładnych dat i godzin rozpoczęcia oraz zakończenia poszczególnych operacji produkcyjnych, co pozwala na precyzyjne monitorowanie postępu prac.
- Materiałów i narzędzi: Określenie, jakie materiały i narzędzia będą potrzebne do wykonania zadań, aby zapewnić ich dostępność na każdym etapie produkcji.
Krótkoterminowe, operacyjne planowanie produkcji jest planem najniższego poziomu, ponieważ jest tworzony przez planistę na poziomie kierownika produkcji lub wydziału. Obejmuje bieżące zarządzanie zasobami i operacjami, co pozwala na szybkie reagowanie na zmieniające się warunki i potrzeby produkcyjne. Dzięki temu firmy mogą utrzymać ciągłość produkcji, minimalizować przestoje i maksymalizować wydajność.
Przeczytaj o APS - narzędziu do operacyjnego planowania produkcjiNarzędzia informatyczne w planowaniu produkcji
Planowanie produkcji wymaga zastosowania różnorodnych narzędzi informatycznych, które pomagają w zarządzaniu zasobami, harmonogramowaniu działań oraz prognozowaniu potrzeb w różnych horyzontach czasowych.
Długoterminowe planowanie produkcji
Systemy analizy danych (Data Analytics Systems) umożliwiają analizę historycznych danych sprzedaży, trendów rynkowych oraz czynników zewnętrznych, co pozwala na dokładniejsze prognozy popytu. Algorytmy sztucznej inteligencji (AI) wykorzystują zaawansowane algorytmy do przewidywania przyszłego zapotrzebowania na produkty na podstawie analizy dużych zbiorów danych. Wizje rozwoju zarządu wspierane są przez narzędzia do planowania strategicznego (Strategic Planning Tools), które pomagają zarządowi w opracowywaniu długoterminowych strategii rozwoju. Te narzędzia uwzględniają cele biznesowe, analizy SWOT oraz prognozy rynkowe, co pozwala na lepsze przygotowanie firmy do przyszłych wyzwań i możliwości.
Średnioterminowe planowanie produkcji
ERP / MRP II (Manufacturing Resource Planning): MRP to część systemów ERP, które obejmuje planowanie wszystkich zasobów produkcyjnych, w tym ludzi, maszyn i materiałów. Umożliwiają zarządzanie całą działalnością produkcyjną, w tym planowaniem produkcji, kontrolą zapasów, zarządzaniem zamówieniami oraz finansami. Wspierają proces monitorowania realizacji produkcji poprzez analizy i raporty w czasie rzeczywistym. Pozwalają na śledzenie kluczowych wskaźników wydajności (KPI), takich jak wskaźnik realizacji produkcji, poziom zapasów czy efektywność wykorzystania maszyn. Dzięki temu menedżerowie mogą podejmować bardziej świadome decyzje i szybciej reagować na odchylenia.
Krótkoterminowe planowanie produkcji
Narzędzia APS (Advanced Planning and Scheduling): APS to zintegrowane podejście do planowania i harmonogramowania, ponieważ wykorzystuje zaawansowane algorytmy do optymalizacji produkcji i logistyki. W rezultacie uwzględnia skomplikowane zależności jak dostępność i zajętość zasobów w czasie, priorytety i terminy. APS skupia się na bardzo szczegółowym planowaniu i zarządzaniu zasobami, aby maksymalizować efektywność operacji i minimalizować czas przestoju. APS reaguje na odchylenia od planu, automatycznie dostosowując harmonogramy w czasie rzeczywistym w odpowiedzi na nieprzewidziane zdarzenia, takie jak opóźnienia w dostawach, awarie maszyn czy zmiany w zapotrzebowaniu. To dynamiczne podejście pozwala na minimalizację zakłóceń i utrzymanie ciągłości produkcji.
Zarządzanie ryzykiem w planowaniu produkcji
Plany mają to do siebie, że ich realizacja może się nie powieść. Z różnych przyczyn. Zarządzanie ryzykiem to kluczowy element planowania produkcji, który polega na identyfikacji, analizie i minimalizacji ryzyk związanych z procesami produkcyjnymi.
Identyfikacja i analiza ryzyk
Identyfikacja ryzyk polega na zidentyfikowaniu potencjalnych zagrożeń, które mogą wpłynąć na realizację planów, takich jak zmiany popytu, zmiany cen energii, braki surowców czy awarie maszyn. Analiza ryzyk natomiast polega na ocenie prawdopodobieństwa wystąpienia tych zagrożeń oraz ich potencjalnych skutków.
Strategie minimalizacji ryzyka
Strategie minimalizacji ryzyka mogą obejmować działania prewencyjne, takie jak regularne przeglądy i konserwacja maszyn, oraz działania reagowania, takie jak opracowanie planów awaryjnych i procedur postępowania w sytuacjach kryzysowych.
Przygotowanie planów awaryjnych
Plany awaryjne to dokumenty, które określają procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych, takich jak awarie maszyn, braki surowców czy nagłe zmiany popytu. Przygotowanie takich planów pozwala na szybką i skuteczną reakcję na niespodziewane sytuacje, minimalizując ich wpływ na procesy produkcyjne.
Dlaczego planowanie produkcji w różnych horyzontach czasowych jest ważne dla firm produkcyjnych?
Całościowe podejście do planowania produkcji w różnych horyzontach czasowych jest ważne dla firm produkcyjnych ponieważ:.
Po pierwsze, optymalizacja zasobów. W rezultacie planowaniu na różnych poziomach czasowych, firma może lepiej zarządzać swoimi zasobami, minimalizując ryzyko przestojów i zapewniając ciągłość procesów produkcyjnych.
Po drugie, lepsza reakcja na zmiany rynkowe. Długoterminowe planowanie pozwala na antycypację trendów, średnioterminowe – na dostosowanie produkcji do bieżących wymagań, a krótkoterminowe – na natychmiastową reakcję. Podejmując decyzje na różnych poziomach planowania, firma może łatwiej dostosowywać się do nieprzewidzianych zmian, co daje jej przewagę konkurencyjną.
Po trzecie, zwiększenie satysfakcji klienta. Bez wątpienia, efektywne planowanie produkcji pozwala na terminowe realizowanie zamówień, co jest kluczowe dla utrzymania wysokiego poziomu satysfakcji klientów.